کلمه سونوگرافي از لفظ لاتين sono به معني صوت و نيز graphic به معني شکل و ترسيم گرفته شده و ultrasound از ultra به معني ماورا و نيز sound به معني صوت يا صدا گرفته شدهاست. سونوگرافي يکي از روشهاي تشخيص بيماري در پزشکي است. اين روش بر مبناي امواج فراصوت و براي بررسي بافتهاي زيرجلدي مانند عضلات، مفاصل، تاندونها و اندامهاي داخلي بدن و ضايعات آنها پي ريزي شدهاست. سونوگرافي در حاملگي نيز کاربردهاي وسيعي دارد.
مکانيسم سونوگرافي چيست
امواج مورد استفاده در سونوگرافي از جنس امواج صوتي و در واقع صدا هستند که ضرري براي بدن ندارد. اينها امواج فراصوتي هستند. جنس آنها دقيقا مانند صدا است ولي به علت بالا بودن فرکانس يا بسامد آنها قابل شنيدن به توسط گوش انسان نيستند. با اين حال خواص صوت و صدا را دارند يعني در برخورد با موانع منعکس ميشوند.
سونوگرافي روش تصوير برداري دردناکي نيست و در حين انجام آن بيمار ناراحتي احساس نميکند. براي انجام سونوگرافي، به توسط يک وسيله خاص که پزشک سونولوژيست ( متخصص تصويربرداري که سونوگرافي ميکند) روي اندام شما قرار ميدهد امواج صوتي با فرکانس بالا که براي گوش انسان قابل شنيدن نيستند به درون بدن تابانده ميشوند. اين امواج بعد از برخورد به بافت هاي مختلف بدن بازتابيده شده و امواج بازتابش شده به توسط همان دستگاه مجددا دريافت ميشود.
يک تصوير سونوگرافي
در سونوگرافي، بيشتر بافت هاي نرم اندام ديده شده و بررسي ميشوند. پس سونوگرافي وسيله مناسبي براي تشخيص مشکلات استخوان نيست ولي با آن ميتوان بعضي مشکلات عضلات، رباط ها، تاندون ها و بسياري بافت هاي ديگر را بررسي کرد.
سونوگرافي ممکن است بصورت دو بعدي و يا سه بعدي باشد. همچنين ميتوان تصوير سونوگرافي اندام را در حال حرکت و فعاليت ديد. سونوگرافي قلب را اکوکارديوگرافي مينامند.
نوع خاصي از سونوگرافي به نام سونوگرافي داپلر Doppler Sonography وجود دارد. اين روش تصويربرداري براساس پديده داپلر کار ميکند و هدف از انجام آن بررسي ميزان و سرعت جريان خون در وريدها و شريان هاي بدن است. در ارتوپدي از اين روش بيشتر براي بررسي احتمال لخته شدن خون در وريدهاي عمقي ساق DVT استفاده ميشود.